یا دچار هیجان نقدینگی و حباب …
این روزها اقتصاد ایران درگیر مهمترین چالش ها یعنی حباب قیمتی شده است. از مهمترین دلایل شکل‌گیری این حباب به افزایش افسارگسیخته نقدینگی می‌توان اشاره کرد. با توجه به روند صعودی بورس در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱، بسیاری از سهامداران در یک نگرانی و دو دلی هستند که افزایش ارزش معاملات و رشد بورس واقعی است یا حباب و هیجان نقدینگی؟
به گزارش توسعه پویا از رصد بورس، بازار سرمایه این روزها در نزدیکی مقاومت مهمی قرار دارد در صورت عبور از این مقاومت، یعنی کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی، پتانسیل رسیدن به قله ۲ میلیون واحدی را نیز دارد. سوال اینجاست که این افزایش در معاملات بورس یک صعود محسوب می‌شود یا یک حباب برای به حرکت درآوردن بازار معاملات بورس؟ شاید هم هیجان نقدینگی بازار سرمایه باشد. موضوع این گزارش، بررسی سوالات مطرح شده است.
دلایل پیداشدن حباب قیمتی
اختلاف بین ارزش ذاتی یک کالا با قیمت معامله شده آن حباب قیمتی می‌گویند. در حباب قیمتی تقاضا برای یک کالا، خدمت یا محصول بدون وجود دلایل بنیادی افزایش پیدا می‌کند؛ در حالی که عرضه ثابت مانده یا در حال کاهش است.
سندروم تداوم وضع موجود یکی از بیماری‌های رایج اقتصادی است. در این سندرم فعالان اقتصادی و مردم عادی گمان می‌کنند که روند فعلی و وضع موجود ادامه خواهد داشت. برای مثال زمانی‌که این حباب در سکه شکل می‌گیرد، مردم به گمان ادامه وضع موجود به سراغ خرید سکه می‌روند که خود این کار موجب افزایش این حباب می‌شود.
خطای تایید اجتماعی بیشتر به‌دلیل روحیه جمع‌گرایی انسان‌ها ایجاد می‌شود و به نوعی بسیار شبیه به رفتار گله‌ای است. در این نوع خطا مردم فکر می‌کنند، نشان دادن رفتاری خاص توسط اکثریت نشانه صحیح بودن آن است. پس مردم بدون در نظر گرفتن واقعیت رفتار اکثریت را تکرار می‌کنند که این در حباب قیمتی بسیار دیده می‌شود.
این حباب دیر یا زود می‌ترکند؛ اما مسئله مهم این است که حباب‌ها بعد از ترکیدن مشخص می‌شوند که حباب بوده‌اند. در واقع وقتی بازاری وارد حباب قیمتی می‌شود، فعالین بازار هم دچار سرخوشی می‌شوند و به دلایل روانی مثل سندرم تداوم وضع موجود به‌دنبال توجیه افزایش قیمت یا کاهش قیمت برمی‌آیند.
ترکیدن این حباب بسیار سریع‌تر از آن چیزی که فکر کنید، رخ می‌دهد؛ علت ترکیدن حباب قیمتی می‌تواند یک خبر یا رویداد کوچکی باشد که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم روی بازار حباب‌دار تاثیر می‌گذارد.
روند صعودی بورس همچنان حفظ شده است
بورس در هفته سوم اردیبهشت با رشدی که داشت، توانست به قله ۸ ماه گذشته خود برسد. بازار سرمایه برای سومین هفته پیاپی روند صعودی خود را حفظ کرده است.
شاخص کل بورس روز گذشته (۲۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱) با ۲۲ هزار و ۲۲۵ واحد افزایش تا رقم یک میلیون و ۶۰۶ هزار واحد صعود کرد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم‌وزن ۱۴۱۱ واحد کاهش یافت و در رقم ۴۴۷ هزار و ۸۱۲ واحد ایستاد. در این بازار ۹۲۲ هزار معامله به ارزش ۷۳ هزار و ۴۰۵ میلیارد ریال انجام شد، پتروشیمی پارس، معدنی و صنعتی گلگهر، فولادمبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی چادرملو، ملی صنایع مس ایران، پالایش نفت تبریز و فولاد خوزستان نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند.
هلن عصمت پناه، کارشناس بازار سرمایه معتقد است بازار ما ارزنده است، به خصوص اگر با تحلیل درست در نمادها و صنایع مختلف به این ارزندگی رسیده باشیم و اینکه احتمال می‌رود با توجه به شرایط پیش رو بر این ارزندگی اضافه شود نیز دور از ذهن نمی‌باشد.
فارس نوشت: حذف ارز ترجیحی از اقتصاد ایران مهمترین خبر هفته گذشته بوده است که باعث رشد نمادهای گروه زراعت و کشاورزی شده است. در صورتی که همین روند ادامه دار باشد، می توان گفت جراحی اقتصاد کشور می‌تواند خبر خوبی برای شرکت‌های بورسی باشد و قیمت‌گذاری دستوری که در سال‌های گذشته بلای جان بورس شده بود، به صورت آهسته از سیاست‌گذاری اقتصادی کشور خارج شده و می توان امیدوار به روزهای آینده بود.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به طور حتم منجر به شفافیت و تک نرخی شدن، حرکت دولت به سمت اقتصاد آزاد و دوری از اقتصاد دستوری خواهد شد که این امر کمک زیادی را به روند معاملات بازار سرمایه دارد و نخستین گام مثبت در مسیر این بازار خواهد بود.
هیجان نقدینگی در بازار سرمایه
به گفته کارشناسان بورسی نیمی از سهم‌های بازار سرمایه، این روزها ارزنده بوده و پتانسیل رشد هم دارند اما این رکوردهای بورس تا چه اندازه می‌تواند واقعی باشد یا تا چه میزان حباب دارند؟
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در واکنش به اینکه شاخص بورس بالاخره پس از ۲۰ ماه به یک رکورد جدید رسید، اظهار داشت: در اغلب موارد بنا به یک رویه سنتی حرکاتی از سوی نهاد ناظر یا سازمان بورس صورت می‌گیرد که این حرکات روندی را شکل می‌دهند که به‌طور کل اغلب تحلیلگران بازار سرمایه این نوسانات را ناشی از اراده نهاد ناظر می‌دانند و هرازگاهی این ردپا را هم می‌توانیم ببینیم و قابلیت اثبات هم دارد.
تنها راه تشخیص زمان حباب سرمایه
بر اساس نوشته‌های چارلز مک کِی نویسنده قرن نوزدهم، در سال ۱۶۰۰، یک پیاز گل لاله که در آن زمان کمیاب بود با چندین قلم کالا از جمله دو بسته گندم، ۴ گاو نر و ۱۲ گوسفند مبادله می‌شد. آن موقع افراد حباب را تشخیص نداده بودند.
حباب به شرایطی در بازار گفته می‌شود که با افزایش شدید قیمت یک دارایی به سطوحی بسیار فراتر از ارزش بنیادی آن به وجود می‌آید. اینجا، مفید است فکر کنیم حباب دارایی شبیه یک بادکنک است که هوای درون آن مثل سرمایه‌گذاری و اندازه آن ارزشش است. بادکنک یک اندازه ایده‌آل دارد که ارزش بنیادی آن است اما می‌تواند با ورود یا خروج هوا متورم شده یا کوچک شود و سرمایه‌گذاران راه‌هایی دارند تا این تغییرات را دنبال کنند.
بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران به معیاری مانند نسبت قیمت به درآمد سهام نگاه می‌کنند که اساسا تعیین می‌کند چقدر باید برای کسب درآمد از این شرکت پرداخت کرد و آیا این شرکت ارزش چیزی را که فکر می‌کنم دارد؟
دو مورد از بزرگترین حباب‌های تاریخ را می‌توان حباب دات کام در سهام و حباب بازار مسکن ایالات متحده دانست که هر دو در ۳۰ سال گذشته ترکیدند و دوره‌هایی از رکود را بر جای گذاشتند. حباب‌های کوچک‌تر، مثل حباب دوج کوین اخیرا ترکیده‌اند.
تنها راه واقعی برای آگاهی از حبابی شدن یک دارایی این است که منتظر بمانیم تا بترکد یا به جای آن به سرعت دچار تغییراتی شود، همان طور که در سال ۲۰۲۱ در مورد گیم استاپ اتفاق افتاد.
لینک کوتاه: