کیف پول الکترونیکی در ایران و جهان، چالش‌ها و فرصت‌ها
مشاور ارشد توسعه کسب و کار و فین‌تک شرکت فناپ در نشستی در قالب لایو اینستاگرامی موضوع «کیف پول» را، مورد بحث و بررسی قرار داد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی توسعه پویا [۱] و به نقل از فابانیوز [۲]، این نشست مجازی با حضور سعید احمدی‌پویا و به میزبانی حامد بختیاری، با عنوان کامل «کیف پول؛ تجربیات، چالش‌ها و فرصت‌ها»، برگزار شد و تجربیات موفق به‌کارگیری کیف پول در ایران و جهان و چالش‌های کسب و کاری، فنی و رگولاتوری این حوزه در کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
سعید احمدی پویا در ابتدای این برنامه با اشاره به شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان تاکید کرد که همه‌گیری این ویروس و مشکلاتی که به دنبال داشته است سبک زندگی همه ما و همچنین جریان کسب و کاری را تحت تاثیر قرار داده است با این وجود از تهدیدی که کرونا بر کسب و کارها ایجاد کرده است می‌توانیم فرصت بسازیم.
وی افزود: بر همین اساس یکی از مسائلی که امروز جای خالی آن در صنعت پرداخت کشور دیده می‌شود، بحث کیف پول الکترونیکی است، در ادامه این برنامه به این موضوع می‌پردازیم که کشورهایی که در حوزه کیف پول کارکردند، چه کردند و چه راهکارها و دستاوردهایی داشتند، می‌توانیم از تجربه‌های آن آموخته‌هایی داشته باشیم تا بتوانیم راهکارهایی برای چالش‌های موجود در این زمینه در کشور پیدا کنیم.
احمدی پویا به تشریح تجربیات و نحوه فعالیت چند شرکت پرداخت الکترونیک بزرگ و شناخته شده در دنیا پرداخت و گفت: علی‌پی متعلق به شرکت علی بابا، یک تجربه بسیار هیجان‌انگیز در صنعت پرداخت بین‌المللی است و ۶۰۰ میلیون کاربر دارد. اکنون اگر نگاهی به کافه بازار کنیم در حوزه پرداخت تعداد انگشت شماری از اپلیکیشن‌ها وجود دارد که در نهایت ۱۰ میلیون کاربر دارند. در حالی که علی‌پی، یک اپلیکیشن بین‌المللی است و توانسته جایگاه خود را در میان کاربرانش تثبیت کند. قابلیت تبدیل ۱۴ واحد پول مختلف دنیا را دارد و در بیش از ۷۰ کشور جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، این باعث می‌شود گستره پذیرش این کیف پول افزایش پیدا کند. هدف علی‌پی رسیدن به ۲ میلیارد کاربر در سطح جهان است. گسترش بازار با توجه به میزان کاربران چینی در هر کشور، همکاری با بانک‌ها در کشورهای مختلف نظیر روسیه و مالزی، همکاری با اسنپ‌پی در کانادا، خرید شرکت HelloPay در سنگاپور و خرید شرکت EyeVerifyدر آمریکا از جمله اقدامات این شرکت برای گسترش فعالیت‌هایش و همچنین جذب بیشتر کاربران در سراسر جهان بوده است.
به گفته احمدی پویا، بهره‌گیری از مارکت بزرگ، گسترش شبکه پذیرندگی، خرید شرکت‌های پرداخت محلی، قابلیت خرید با ارزهای مختلف و تبدیل ارز و همکاری با شبکه بانکی در کشورهای مختلف نیز از جمله فعالیت‌های قابل توجه این شرکت پرداختی در سطح جهان محسوب می‌شود.
وی در ادامه تاکید کرد: هدف‌گذاری علی‌پی به ارائه خدمت به همه شهروندان چینی در سراسر جهان در حالی است که به یک سری دلایل رگولاتوری هرگونه خرید و تجربه پرداخت در خارج از مرزهای ایران میسر نیست و جلوی آن به دلایل مختلفی از جمله پولشویی گرفته شده است، معتقدم راه جلوگیری از یک سری مشکلات متوقف کردن ارائه یک سری خدمات به شهروندان نیست بلکه اپلیکیشن‌های پرداخت داخلی باید حداقل بتوانند به ایرانیان در کشورهای مختلف سرویس ارائه دهد و هر ایرانی بتواند از خدمات پرداخت بانک‌های ایرانی استفاده کند.
احمدی پویا تاکید کرد: علاوه بر آن علی‌پی با بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف همکاری نزدیکی ایجاد کرده است، همچنین شرکت‌های پرداخت کوچک مختلف محلی در سراسر دنیا را وارد زنجیره تامین خود کرده است و به جای اینکه شعبه تاسیس کند از توان شرکت‌های محلی و بومی استفاده می‌کند چرا که این شرکت‌ها از تجربه کاربری آن منطقه به درستی اطلاعاتی دقیقی در اختیار دارند. بر همین اساس علی‌پی امروز ۶۰۰ میلیون کاربر دارد و گستره پذیرندگی خود را افزایش داده است.
وی در ادامه به ارائه یک تجربه اپلیکیشن پرداختی دیگر پرداخت و گفت: سامسونگ‌پی متعلق به شرکت سامسونگ است. هم اکنون بیش از ۷۳ میلیون کاربر دستگاه سامسونگ در سراسر دنیا فعالیت می‌کنند. سامسونگ هزار شریک تجاری دارد و امکان خرید آنلاین و آفلاین را برای همه کاربرانش ایجاد کرده است، یعنی زمانی که اینترنت قطع باشد، کیف پول آنها قابلیت اجرایی دارد و برای اجرای آن از تکنولوژی NFC استفاده می‌کنند. همچنین سامسونگ اقدام به ردیابی تخفیف‌های فروشگاه‌ها و پذیرنده‌ها کرده و آن را به کاربر اعلام می‌کند و قرار گرفتن این تخفیف‌ها روی شبکه سامسونگ‌پی تجربه مشتری لذت بخشی را برای کاربران ایجاد کرده است.
مشاور ارشد شرکت فناپ در ادامه به تجربه و فعالیت ونمو متعلق به شرکت پی‌پل اشاره کرد و گفت: شرکت پی‌پل ۱۰ میلیون کاربر فعال دارد و پرداخت را در بستر شبکه‌های مجازی ایجاد کرده است. این پرداخت‌ها با سهولت بسیار زیادی انجام می‌شود، به گونه‌ای که کاربران تنها با وارد کردن یک آدرس ایمیل می‌توانند پرداخت را انجام دهند. این سهولت یک تجربه لذت بخش برای کاربر ایجاد می‌کند که در نهایت می‌تواند به جذب هرچه بیشتر مشتریان منجر شود. دسترسی به لیست مخاطبین کاربر و امکان پرداخت تنها با یک کلیک از جمله اقدامات این شرکت برای هیجان‌انگیزتر کردن تجربه مشتری برای پرداخت الکترونیک است.
وی همچنین به فعالیت‌های شرکت پی‌تی‌ام در زمینه پرداخت الترونیک اشاره کرد و گفت: این شرکت، بزرگترین و موفق‌ترین کیف پول الکترونیکی در هند است که توانسته است از سال ۲۰۱۰ میلادی تاکنون بیش از ۷ میلیون کاربر فعال را جذب کند و قابلیت استفاده از ۱۱ مختلف زبان دنیا را ایجاد کرده است. پی‌تی‌ام سعی کرده است یک اپلیکیشن مطابق با سبک زندگی باشد و نیازهای کاربران در طول روز را فراهم کند. این در حالی است که اغلب اپلیکیشن‌های ما علاقه دارند سوپر اپ باشند و به همین خاطر مدام سرویس اضافه کنند در صورتی که این سرویس‌ها برای کاربران بسیار گیج کننده است.
وی به اهمیت ارائه سرویس‌هایی که مورد نیاز کاربران است اشاره کرد و گفت: هراپلیکیشنی لزوما نباید همه مخاطبان را جذب کند بلکه می‌تواند طیفی از کاربران با سبک زندگی مشابه را جذب کند.
احمدی پویا در ادامه به فعالیت‌های آمازون پی اشاره کرد و گفت: آمازون پی متعلق به شرکت آمازون است و کیف پول الکترونیکی را به طیف وسیعی از کاربران مختلف ارائه می‌کند و حضور سریع و گسترده‌ای در بازار دارد. امکان کش‌بک آمازون حضور سریع و گسترده در بازار، ارائه کیف پول الکترونیکی با استفاده از فناوری بلاک‌چین و ارائه خدمات متنوع پرداختی از جمله اقدامات قابل توجه این شرکت محسوب می‌شود. در واقع معتقدم برای ارائه خدمت متمایز، نحوه ارائه خدمت اهمیت بسیاری دارد و اپلیکیشن‌ها باید برای جذب مشتریان باید مزیت رقابتی ایجاد کنند.
وی در پایان این بخش به فعالیت‌های اپل‌پی نگاهی انداخت و به بازار انحصاری آن اشاره کرد و گفت: اپل‌پی متعلق به شرکت اپل، از دیگر شرکت‌های پرداختی دنیا هیجان‌انگیزتر است و ۴۰ درصد از بازار گوشی‌های هوشمند جهان را در اختیار دارد، ۲ هزار پارتنر بزرگ در شبکه بانکی دنیا دارد و از پایانه‌های فروش در جهان پشتیبانی می‌کند. بازار انحصاری دارد و همکاری‌های استراتژیکی با ویزا و مسترکارت آغاز کرده است. از سوی دیگر سهولت در پرداخت ایجاد کرده است که یک مزیت رقابتی برای این شرکت محسوب می‌شود. این سهولت که «با یک کلیک پرداخت کن» است منجر به آن شده کاربران بتوانند با یک کیلک پرداخت کنند که در این زمینه این شرکت از فناوری شناسایی با اثرانگشت استفاده کرده است. اپل پی بر همین اساس بازار آفلاین را از آن خود کرده است و ارائه این زنجیره خدمت باعث شده است که اپل‌پی به یکی از محبوبترین کیف پول‌های پرداختی در جهان تبدیل شود چرا که تجربه مشتری لذت بخشی را ایجاد کرده است.
این مقام شرکت فناپ در ادامه این بحث با اشاره به اینکه همه این شرکت‌ها و فعالیت‌ها ۵ پیش فرض دارند، گفت: همه این شرکت‌ها و کشورهایی که در آن فعالیت می‌کنند، دارای نظام کارمزدی دقیقی برای پرداخت خرد و پرداخت‌های آنلاین دارند، همگی سامانه پوشش ریسک در شبکه بانکی دارند، همگی سامانه کشف تقلب آنلاین دارند و عدم وجود ریسک رگولاتوری و همچنین عدم وجود روش‌های انتقال وجوه آنلاین مثل کارت به کارت در این شرکت‌ها و کشورها وجود دارد.
وی با بیان اینکه در اثر شیوع ویروس کرونا لایف استایل مردم تغییر کرده است، گفت: باید به این فکر کنیم در این فضا چه ظرفیت‌هایی وجود دارد که قابل استفاده است. اگر تازه‌ترین بولتن اقتصادی شاپرک را ببینید آمارها نشان می‌دهد که تراکنش پایانه‌های فروش، در اسفند ۹۸ نسبت به بهمن ¼- دهم درصد کاهش داشته است از سوی دیگر سهم تراکنش‌های غیرحضوری در اسفند ماه ۹۷ نیز ۹/۷ درصد بود این رقم در اسفند ۹۸ به ۷۸/۱۳ رسید یعند شاهد رشد 88/5 درصدی در این حوزه بوده‌ایم. یعنی کل سهم تراکنش‌های غیرحضوری نزدیک به ۶ درصد رشد داشته است و مردم اقبال بیشتری نشان داده‌اند پس زمینه برای گسترش فعالیت آماده است.
وی در ادامه این برنامه در پاسخ به این سوال که چه چالش‌هایی در حوزه گسترش کسب و کارهای غیرحضوری و آفلاین در کشور وجود دارد، گفت: نخستین چالش، چالش‌های فنی است. ما در کشور تراکنش آفلاین نداریم و قابلیت پشتیبانی از آن را نداریم چرا که پوشش اینترنت گسترده و قوی نیز در این زمینه در سراسر کشور نداریم و در بسیاری از مواقع با کثرت کاربران پوشش اینترنتی ضعیف می‌شود وقتی سیستم آفلاین نباشد امکان پرداخت نیز وجود ندارد.
احمدی پویا گفت: دومین مساله سهولت پرداخت و برداشتن رمز است تا کاربران بتوانند با یک کلیک پرداخت خود را انجام دهند و سیستم (TAP & GO) شود. چه زمانی این مساله امکان پذیر است، زمانی که زیرساخت‌های امن ایجاد شده باشد و روش‌های مختلف تشخیص هویت و سامانه کشف تقلب داشته باشیم و در این زمینه راهکارهای پوشش ریسک وجود دارد که می‌توان در پیش گرفت.
وی تاکید کرد: چالش‌های بعدی به موضوع رگولاتوری باز می‌گردد، ۹۱ درصد مبلغ تراکنش‌های ما زیر ۱۰۰ هزارتومان و حدود ۹۵ درصد زیر ۲۰۰ هزار تومان است، شاید به همین دلیل است که رگولاتور سقف مبلغ زیر ۲۰۰ هزار تومان را تعیین کرده است، در حالی که در کیف پول شما در حالت عادی ممکن است مبالغ بیشتری باشد و افراد برای خریدهای روزمره هزینه‌های بیش از ۲۰۰ هزار تومان داشته باشید و ممکن است گاهی نیز کمتر از این مبلغ را در اختیار داشته باشید، اما تعیین این سقف جذابیت کیف پول الکترونیکی را کاهش می‌دهد.
احمدی پویا افزود: تعیین این سقف موضوع بسیار کلیدی است و به این معناست که رگولاتور نگران نکات امنیتی و مشروعیت این کسب و کارها است و به همین خاطر تا مرحله تعیین سقف دخالت کرده است. رگولاتور جایی باید قبول کند و عقب بنشیند و بگوید بانک‌ها ایفای نقش کنند و اجازه دهند سقف مبالغ متنوع باشد. رگولاتور باید دست بانک را باز بگذارد و نباید تا این اندازه وارد جزئیات شود. وقتی رگولاتور در جزئیات دخالت می‌کند نتیجه می‌شود اینکه اپلیکیشن‌های کاملا یکسان در بازار وجود دارد و شاهد هیچ خلاقیت و نوآوری در این حوزه نیستیم.
وی با اشاره به فعالیت کسب و کارهای قمار و نامشروع، فیشینگ و خطرانی که صنعت پرداخت و امنیت تراکنش‌ها را تهدید می‌کند، گفت: هرچه سهولت ایجاد کنید کسب و کارهای نامشروع نیز کارشان ساده‌تر می‌شود، به همین خاطر ما نیازمند سامانه قوی تشخیص هویت و تشخیص تقلب هستیم و این یکی از چالش‌های مهم است که باید به آن دقت کنیم، بر همین اساس معتقدم بانک‌ها باید بیایند وسط و در این حوزه فعالانه حضور داشته باشند.
ابهام در مدل کسب و کاری سومین چالش مورد نظر احمدی پویا بود و وی بر لزوم خلق ارزش برای مشتریان و ایجاد تجربه لذت بخش مشتری تاکید کرد و خواستار تاسیس شرکت جامعی در این حوزه با سهامداری همه بانک‌ها و ذینفعان شد.
احمدی پویا در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا این ادعا درست است که بانک مرکزی برای قوانین کیف پول از همه شرکت‌ها و صاحب نظران نظرخواهی کرده است؟ پاسخ داد: قطعا نه. بانک مرکزی می‌تواند از سایت این بانک استفاده کند و همه الزامات را به صورت پیش نویس روی سایت بارگذاری نماید و از همه صاحب نظران و شرکت ها دعوت کند تا در یک بازه زمانی، نظرات خود را ارسال کنند.
وی در پایان این بحث با اشاره به اینکه رگولاتوری اکنون بحث انتقال کیف به کیف و حساب واسط را ممنوع کرده است و خواستار آن شد که بررسی این مسائل در اولویت قرار بگیرد.
احمدی پویا همچنین تاکید کرد: بهترین زمان راه‌اندازی و بهره‌برداری از کیف پول الکترونیکی اکنون و در زمان مراقبت‌های بهداشتی به دلیل شیوع ویروس کرونا است، چرا که در این شرایط مردم نیاز دارند که از ابزارهایی استفاده کنند که کمترین تماس را با ابزارهای عمومی داشته باشند به همین خاطر، راه حل کیف پول الکترونیکی می‌تواند جایگزین خوبی برای کارت‌های بانکی و پول نقد باشد.