چرا درک «ارتباطات میان فردی» برای ما مهم است؟

ارتباطات میان فردی، فرآیند انتقال اطلاعات، احساسات، عواطف، باورها، ارزش ها و خلق و درک معنا بین دویا چند نفر است. برای شکل دهی یک گفتگو(دیالوگ)، بحث و مذاکره مطلوب باید ماهیت و ویژگی های ارتباطات میان فردی و ایجاد یک شرایط شکل گیری ارتباطات انسانی درست را بشناسیم.

توسعه پویا، جولیا، تی وود، پژوهشگر حوزه ارتباطات میان فردی در دانشگاه کارولینای شمالی، در کتاب خود تحت عنوان، «ارتباطات میان فردی؛ مواجهه روزمره» ماهیت و مهمترین ابعاد و ویژگی های ارتباطات میان فردی را شامل؛ گزینشی بودن، نظام مند بودن، وجود پارازیت در ارتباطات، فرآیندی بودن، افزایش اگاهی و شناخت شخصی و خلق معنا می داند. در ادامه به توصیف و توضیح هریک از این ابعاد می پردازم.

گزینشی بودن: ما لزوماً در مواجهه با اغلب افراد به برقراری ارتباط صمیمانه نمی‌پردازیم. در برخی موارد نیازی نیست یا اصلاً نمی‌خواهیم که در سطح ارتباطی من و تو(صمیمانه) با دیگران ارتباط بگیریم. برای مثال اگر یک پرسشگری یک پژوهش با ما تماس بگیرد، تنها به پرسش‌هایش پاسخ می‌دهیم و به طور خصوصی با او تعامل نمی‌کنیم. ما تنها در مقابل افراد معدودی به افشاگری کامل در مورد خودمان پرداخته و خطرات مربوط به آنرا می‌پذیریم. به اعتقاد مارتین بوبر، اغلب تعاملات ما در سطح من و آن(نگاه شیء گونه و ابزاری و گذرا) یا من و شما(رسمی) است. این امر صحت دارد چون روابط من و تو به زمان، انرژی و شجاعت بیشتری نیاز دارند، از این رو آنرا به هر فردی اختصاص نمی‌دهیم.

نظامندبودن: ارتباطات میان فردی، نظامند هستند؛ یعنی در درون نظام ها یا زمینه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و سازمانی و خانوادگی ( ارتباط میان دو دوست، پدر ورزند، رئیس و مرئوس، ارتباطات کارکنام با هم و…) به وقوع می‌پیوندند که این امر روی رویدادها و معانی نسبت داده شده به تعامل میان فردی، اثر دارد. هر کدام از این سیستم‌ها روی انتظارات افراد درگیر در ارتباط، تفسیرها، معناهای افراد اثر می گذارند. نظامندی ارتباطات میان فردی باعث اثرگذاری موقعیت، زمان، مردم، فرهنگ، سوابق فردی و غیره روی معنای ارتباطی می‌شود. نمی‌توانیم برای درک اثر اجزای یک سیستم روی ارتباطات، به سادگی ‌این اجزا را با هم جمع کنیم. در عوض می دانیم که تمامی بخش‌های سیستم با هم در تعامل هستند و هر قسمت روی سایر بخش‌ها اثر دارد. به عبارت دیگر، عناصر سیستم‌های ارتباطی دارای وابستگی متقابل هستند یعنی هر عنصر با سایر عناصر گره خورده است.

 آمیخته بااختلال یا پارازیت بودن : اختلال یا پارازیت در تمامی سیستم‌ها وجود دارد و باعث تحریف ارتباطات یا تداخل در درک افراد از یکدیگر می‌شود. اختلال در سیستم های ارتباطی، اجتناب ناپذیر است. اختلال جسمی ، تنش حاصل از گرسنگی، خستگی، سردرد، داروها و سایر عوامل مؤثر بر طرز تفکر و احساسمان است. اختلال محیط وفیزیکی مثل سرو صدای دیگران، چراغ‌های خیلی روشن یا کم نور، تبلیغات اسپم شده و پاپ آپ های بالای صفحات وب و اینترنت ، دمای شدید و مکانهای شلوغ در محیطهای زندگی ما مداخله می‌کند. اختلال روانشناختی به خصوصیات درونی ما اشاره دارد که روی تعامل و تفسیرمان از دیگران اثرگذار است. برای مثال اگر مشکلی دارید پس احتمالاً در یک ملاقات گروهی، بی دقت عمل می‌کنید. به همین ترتیب، تعصبات و احساسات دفاعی هم می‌توانند به مختل شدن ارتباطات کمک نمایند. نیازهایمان هم روی تفسیری که از دیگران داریم اثرگذار است. برای مثال اگر نیازمند تأیید صلاحیت حرفه‌ای خودمان هستیم، در تعامل با دیگران هم بیش از حد به تحسین و تمجید از کار و فعالیت خود می پردازیم. اختلال‌ معنایی  نیز به عنوان یکی از اختلال ها، ممکن است در صورت عدم درک متقابل معانی کلمات، به وجود ‌آیند.

رسانه‌ی اجتماعی تاحدی باعث حواسپرتی می‌شود که باعث تصادفات مردم شده است. طبق یک نظرسنجی، هزارنفر از افراد مراجعه کننده به اورژانس در یک سال به خاطر صحبت با گوشی یا خواندن متن روی گوشی دچار سانحه شده‌اند. هنگامیکه بدانیم افراد ۸ تا ۱۸ ساله بیش از ۷ ساعت در روز از ابزارهای ارتباطی الکترونیک استفاده می‌کنند، این امر بسیار نگران کننده می‌شود. به طور خلاصه نظامند بودن ارتباطات میان فردی به سه مقوله اشاره دارد. در وهله‌ی اول، تمامی ارتباطات درون سیستم های چندگانه‌ای به وقوع می‌پیوندند که روی معنای ارتباطات اثر دارند. در وهله‌ی دوم تمامی اجزا و سیستم‌های ارتباطات دارای وابستگی متقابل هستند، پس روی یکدیگر اثر دارند. در نهایت هم تمامی سیستم‌های ارتباطی دارای اختلال هستند که این اختلال می‌تواند به صورت فیزیولوژیکی، فیزیکی، روانشناختی یا معنایی جلوه کند.