قوانین بیمه‌ای تا چه مقدار بازدارنده حوادث ساختمان‌سازی است
ظهر روز دوشنبه دوم خرداد ۱۴۰۱ برج‌های دوقلوی متروپل آبادان فروریخت. حادثه‌ای که تا کنون منجر به فوت ۱۴ نفر و مصدوم شدن ۳۲ نفر از هموطنان ما در این شهر شد و احتمال می‌رود تعداد ۵۰ نفر دیگر هنوز در زیر آوارها باشند. برج های دوقلوی متروپل که براساس شواهد و قرائن موجود با رانت، علی‌رغم تذکر و اخطارهای متعدد جواز ساخت دریافت کرد و حتی بیمه گر داشته است.
به گزارش توسعه پویا از رصد بورس، حادثه ساختمان متروپل یا همان برج های دوقلوی متروپل به قدری دل هموطنان ما را به درد آورد که از همان ساعات اولیه، همگان برای امداد و نجات کمر همت بستند.چگونه یک ساختمان با این عظمت ساخته می‌شود و کسی توجه به اخطارها و تذکرها نمی‌کند؟ نوع بیمه برج‌های دوقلوی متروپل چه بود؟ آیا قوانین بیمه ای هم می‌تواند مانند جواز ساختمان، بازدارنده حوادث ساختمان سازی باشد؟ در این گزارش سعی شده است تا به این موضوع بپردازیم تا جوابی برای سوالات خود از طرف سازمان‌های ذی‌ربط دریافت کنیم.
برج‌های دوقلوی متروپل چگونه جواز گرفت؟
حدودا ساعت ۱۲:۳۰ ظهر بود که این حادثه رخ داد. حادثه‌ای که بلافاصله رئیس‌جمهوری که در سفر عمان به سر می‌برد، به معاون اول خود دستور داد ضمن اعزام گروه‌های امدادونجات سازمان آتش‌نشانی تهران برای امداد به آسیب‌دیدگان، تمامی امکانات استانی و کشوری را برای رسیدگی فوری به سانحه به کار گیرد. حادثه‌ای که تا لحظه تنظیم این گزارش به استناد خبر خبرگزاری مهر به نقل از وزیر کشور، جان ۱۴ نفر از هموطنان ما را گرفت.
متروپل یک برج ۱۰ طبقه دوقلو بود که توسط یک هلدینگ ساختمان‌سازی در محله امیری آبادان ساخته شده است. متروپل نه مثل پلاسکوی تهران یک ساختمان قدیمی بود که فرسودگی، عامل فروریختن آن باشد و نه غیرقانونی ساخته شده بود که فروریختن آن را بتوان به عوامل غیرسازه‌ای ربط داد.
هلدینگ عبدالباقی، مالک و سازنده این برج‌ها با مدیریت حسین عبدالباقی است که در حال حاضر بخش عمده‌ای از ساخت‌وسازهای اطراف اروند را مدیریت می‌کند.سایت این هلدینگ، مدعی‌ست که نزدیک به ۷۰ سال سابقه در حوزه ساخت و ساز شهر آبادان دارد. همچنین در این سایت می‌توان به وضوح دید که بخش عمده‌ای از ساخت‌وسازهای تجاری آبادان توسط تیم عبدالباقی انجام شده یا در دست انجام است.
ساختمان یا همان برج های دوقلوی متروپل دارای نواقص عمده بوده است. همانطور که همه دیده و یا خوانده اید و اخیرا فیلمی از یک خبرنگار منتشر شد که حدود یک سال پیش پایه های این سازه عظیم ساختمانی را کج و سست نشان داده و معترض چگونگی دریافت جواز از شهرداری شده است. سازمان نظام مهندسی نیز اعلام کرده که این هشدار را داده بودند و مالک ساختمان قول داده بوده که این نواقص را برطرف کند اما چگونه از شهرداری جواز ساخت دریافت کرده است این خود جای سوال دارد. نامه های سازمان مهندس ناظر اول در سال ۹۹، گزارش اخطار ناظر دوم، گزارش و اخطار سازمان نظام مهندسی در آبادان و همچنین نامه موافقت شهرداری با ساخت این ساختمان عظیم این روزها در فضای مجازی دست به دست می شود. اسنادی که نشان‌دهنده فقط یک موضوع است؛ رانت و فساد.
ای کاش مسئولینی که در رانت و فساد غوطه‌ور شدند و مسبب این گونه حوادث می‌شوند، کمر همت مسئولیت را پیش‌تر می‌بستند تا شاهد مرگ عزیزان و هموطنان خود در مواردی که می‌توان جلوگیری کرد، نباشیم.
اقدامات قضایی از همان ساعات اولیه انجام شده است
در همان ساعات ابتدایی حادثه، دادستان کل کشور طی دستوری خطاب به دادستان اهواز بر رسیدگی سریع و برخورد قاطع با متخلفین، تاکید کرد. یکی از خبرگزاری‌های کشور خبری منتشر کرد مبنی بر اینکه مالک و پیمانکار ساختمان متروپل آبادان با دستور دادستان آبادان دستگیر شده است و اکنون اعلام شده است که مالک و پیمانکار هر دو در ریزش آوار جان باخته اند. مقامات مسئول در این خصوص گفته اند که دادستانی دستور دستگیری را صادر کرده بود ودر همان خبر آن خبرگزاری نیز صرفا در تیتر اشتباه صورت گرفته است و مراجعه به متن و محتوای همان خبر روشن می‌کند که در آن زمان دستور بازداشت مالک و پیمانکار صادر شده است.
دادستان عمومی و انقلاب خوزستان به میزان گفت: تاکنون ۱۰ نفر از متخلفان پروژه و مسببان حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان (شهردار فعلی آبادان و دو شهردار سابق و نیز تعدادی از کارکنان شهرداری و ناظران) با دستور قضایی بازداشت شده‌اند و دستور بازداشت تعداد دیگری نیز صادر شده است.
وی تاکید کرد: مالک و پیمانکار اصلی ساختمان که دستور بازداشت وی نیز صادر شده بود در جریان ریزش ساختمان جان خود را از دست داد.
کدام شرکت متولی بیمه برج‌های متروپل آبادان بود؟
دیروز یک شرکت بیمه‌ای اعلام کرده است که ساختمان متروپل آبادان تحت پوشش بیمه‌ای این شرکت قرار داشته است و کارشناسان این شرکت از همان ساعات اولیه حادثه به محل اعزام شده و در حال بررسی ابعاد و ارزیابی خسارات هستند.
با توجه به اینکه بیمه نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی برج متروپل آبادان تحت پوشش این شرکت بیمه است، کارشناسان این شرکت بیمه‌ای از همان ساعات اولیه این حادثه دلخراش در محل حضوریافتند و اقدام لازم جهت ارزیابی و برآورد خسارت به عمل آمد. بیمه نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی این برج تحت پوشش این شرکت می باشد ولی چون هنوز تکلیف میزان خسارت مشخص نشده آمار و اطلاعات دقیقی در دست نیست.
نقش شرکتهای بیمه در جلوگیری از سانحه‌های رانتی
اما سوال اینجاست که شرکتهای بیمه ای تا چه میزان می‌توانند در جلوگیری از حوادث این چنینی نقش داشته باشند؟ حوادثی از قبیل پلاسکو به دلیل عمر بالا و فرسودگی ساختمان که شرکت های بیمه دیگر نباید آن ها را تحت پوشش قرار دهند، تا مجبور به انجام دستورالعمل‌های نوسازی شوند. حادثه متروپل یک ساختمان فرسوده با عمر بالا نبود، بلکه یک سازه عظیم بود که مجوز ساخت گرفت. در حالی که به گفته شاهدان عینی، به دلیل خاک نرم، این خیابان و این محله گنجایش چنین ساختمانی را نداشت.
این ساختمان را بیمه مسئولیت کارفرما شده یعنی بیمه ای که در قبال کارکنان ساختمانی است. آیا این بیمه فقط موظف و مکلف به پرداخت هزینه های ساختمانی و حوادث کارکنان و کارگران ساختمان‌سازی است یا مصدومان، مجروحان و فوت‌شدگان را هم تحت پوشش قرار می دهد؟ موضوع و سوالاتی که نیازمند دانستن آن از طرف بیمه مرکزی و شرکت بیمه می‌باشیم.
بیمه ها برای جلوگیری از حوادث احتمالی و کمک مالی تعیین شده اند. اما حوادثی که از قبل امکان وقوع حدث واقعی برای آن وجود دارد، چرا تحت پوشش قرار می گیرد؟ یک مثال ساده: اگر فردی برای استخدام بخواهد تحت پوشش بیمه قرار بگیرد ابتدای امر باید آزمایشات مربوطه از او انجام شود تا بیمه بتواند برآورد میزان سلامتی او را داشته باشد. یعنی میزان ریسک‌پذیری بیمه گر از بیمه شده پایین باشد. این یک نمونه ساده از بیمه افراد در سلامت و درمان است.
حال، چگونه است که بیمه‌گذار یک سازه عظیم، یک خودروی ناقص، یک هواپیمای معیوب که احتمال حادثه را در درصد بالا نمایش می‌دهد، تحت پوشش خود قرار می‌دهد؟
در فصل دوم بیمه مسئولیت کارفرما قسمت وظایف و تعهدات بیمه‌گذار و خصوصا ماده ۵ و ۶ به وضوع قید شده است که هرگاه در طول مدت بیمه تغییراتی در کیفیت و وضعیت کار موضوع بیمه به وجود آید که موجب تشدید خطر شود و یا تغییری در محدوده مکانی موضوع بیمه و یا کارکنان به وجود آید ولو آنکه منجر به تشدید خطر نشود بیمه‌گذار موظف است بلافاصله موضوع را به اطلاع بیمه‌گر برساند. بیمه‌گذار موظف است حسب مورد مقررات مصوب شورای عالی حفاظت فنی را رعایت نماید و اقدامات لازم و متعارف را برای جلوگیری از وقوع حوادث و توسعه خسارت به عمل آورد.
ضرورت تدوین قوانین جدید برای جلوگیری از عمدی که حادثه گفته می‌شود
علاوه بر این، اگر در قوانین موجود شرکتهای بیمه‌ای و نهادهای نظارتی، تعریفی برای جلوگیری از تحت پوشش قرار گرفتن این‌گونه موارد درنظر گرفته شود، شاید دیگر کمتر شاهد حوادث عمدی اینچنینی باشیم. حوادث غیرمترقبه به حوادثی گفته می‌شود که علاوه بر رعایت اصول ایمنی و حفاظت به صورت ناگهانی و غیرعمد اتفاق می‌افتد. اما حوادثی که از ابتدا ناشی از سهل‌انگاری، رانت، فساد و یا ضعف در نظارت و کم‌کاری در مصالح و مواد اولیه بوده است را دیگر غیرمترقبه نمی‌شود خواند و این گونه حوادث را حوادث عمد باید اسم گذاشت حتی اگر فردی در اتفاق آن به صورت مستقیم دخالت نداشته باشد.
لازم به ذکر است که بخش خودروسازی هم از این امر مستثنا نیست و کمبود، ضعف در قطعات و ساخت کیفیت را که منجر به حادثه بشود، قانون باید جزئی از حوادث عمد به حساب بیاورد.
ضروری است که نهادهای متولی و مجلس، اقدامات فوری را برای سازمان های ذی‌ربط و تدوین یک سازوکار و قانون مشخص به عمل آورند. چرا که اگر مشخصا برای این گونه موارد در قسمت‌های مختلف سازمان‌های متعدد یک قانون بازدارنده نوشته و اعلام شود دیگر شاید کمتر شاهد چنین حوادث ناگواری باشیم که عده‌ای از هموطنان‌مان در جلوی چشم خانواده، دوستان و همشهریان خود جان خود را از دست بدهند.
لینک کوتاه: